Menu

Billenkletser

”Je had erbij moeten zijn”, is de klassieke afsluiter van een grap of verhaal dat, achteraf bekeken, beter klonk in je hoofd dan luidop. Zoiets moet ook Nobelprijswinnaar Tim Hunt gedacht hebben, toen hij zichzelf duchtig in feministische nesten werkte door in een toast op een lunch voor vrouwelijke wetenschappers in Seoul zenuwachtig te “schertsen” dat “vrouwelijke collega’s op labo je enkel afleiden, of huilen wanneer je hen bekritiseert…” (pijnlijke stilte…) Het was bedoeld als gammel bruggetje om het over seksisme in de wetenschap te hebben… ahem… je had erbij moeten zijn. Soms draai je beter drie keer je tong om alvorens iets te zeggen.

Wetenschapsjournaliste Connie St Louis was er wel bij, maar niet helemaal mee. In 140 tekens ontdeed ze de flauwe mop van alle context en gooide haar digitale dobber tussen de andere in de beerput die Twitter heet. Het aas? Seksisme. De dobber ging onder. Viraal onder. 48 uur en duizenden tweets erna was Hunt zijn reputatie en job kwijt. Pas 7 twitterjaren (ongeveer een aardse week) later lijkt de waarheid —de context— boven te komen drijven, tezamen met de blijkbaar bedenkelijke reputatie van de visser. De schade kan echter nooit helemaal ongedaan gemaakt worden. De aanklacht krijgt immers altijd meer clicks dan de rechtzetting. Soms draai je beter drie keer met je duimen, alvorens je iets twittert.

Met aas op -isme en een lange lijn van verontwaardiging heb je altijd wel beet. Dat merkte deze krant vorig jaar nog met een minstens even misbegrepen als smakeloze “cartoon” over Obama (of eigenlijk: een cartoon over Poetin-die-zogezegd-een-cartoon-had-gemaakt-over-Obama —dàt was namelijk het flagrant voorbijgeschoten doel). Ook hier werd de context bewust weggeknipt bij het uitgooien van de twitterdobber. Een context die de grap niet minder fout had gemaakt, maar in elk geval de exacte bedoeling had verduidelijkt en de twitterstormschade mogelijk beperkt tot een hagelbui van misprijzend gefrons.

Het jammere is dat, door op de verkeerde mensen te schieten, de collateral damage in beide gevallen groter was dan de opportuniteit tot zelfreflectie en debat over een heel reëel probleem. Men miste doel en schoot een (zonde)bok.

Wie continu brand roept bij het minste smeulen, wordt even effectief als een autoalarm; niemand neemt het nog serieus. Ten koste van een écht alarm. Want zo krijgen terechte grieven en gruwelen niet de aandacht die ze verdienen. Wie wild om zich heen slaat, maakt slachtoffers bij omstaanders en bondgenoten, riskeert daarbij broodnodige steun voor de zaak te verliezen en gooit koren op de molen van hen die absolute problemen afdoen als “relatief”. Door erin te schreeuwen steekt men vingers in luisterende oren.

Het kan ook anders. Het verschil in aanpak van de zwartepietenkwestie in Nederland (ontploft in twee kampen) en Vlaanderen (stilletjes moderniserend in de luwte) is daar een voorbeeld van. Of het geweldloze protest van de hilarische #distractinglysexy-tweets van wetenschappers die iets meer bedreven waren in de humorologie dan Tim zelf en dat zo veel productiever kan zijn. Want na het lachen, volgt het nadenken. Of zoals Tim Hunt zelf zijn foute “grap” opvolgde met het even cruciale als weggeknipte: ”Now seriously (…) Science needs women. And you should do science despite all the obstacles, and despite monsters like me.” Maar om dat te weten, had je niet op twitter moeten zitten. Je had erbij moeten zijn.

Columns, De Morgen | , , , | Reacties uitgeschakeld voor Billenkletser
© 2025 - Michael Van Peel