“It’s all just a little bit of history repeating”, zong Shirley Bassey. Wie weet wordt dat het campagnelied van de Amerikaanse presidentsverkiezingen volgend jaar. De kans is immers groot dat het weeral een Bush vs. Clinton race wordt (de broer van vs. de vrouw van). Amerikanen houden van sequels. Liefst nog van slechte films.
Jeb Bush kreeg op een bijeenkomst een beschuldiging te slikken van een studente: “Uw broer creëerde IS!”. De creatie van IS toeschrijven aan George dubya is natuurlijk zwaar overdreven. De man heeft er het organisatorisch talent niet voor, en het doet daarenboven onze vele Syrië-strijders, die ginds op vrijwillige basis hard werk leveren, schromelijk tekort. Maar wat hij zeker wel heeft gedaan, is bijdragen aan de optimale kweekomstandigheden waar extremisme in gedijen kan. Hij heeft de voedingsbodem gelegd. Het petrischaaltje gevuld. Net zoals voorspeld, overigens.
De manier waarop internationale politiek wordt verdedigd, heeft iets weg van de kleuterschool. “Land X moet een lesje geleerd worden.” In het beste geval, noemt men het “justice”. Rechtvaardigheid. Zeg maar vergelding. Is dat écht wat telt? Zijn de consequenties, de lange termijn, de toekomst (the children, won’t somebody think of the children!) niet belangrijker dan dat flinterdunne rechtvaardigheidsgevoel van het moment? Nelson Mandela koos expliciet niet voor dat soort vergelding en ontmijnde in recordtijd de tikkende Apartheidbom. Israël en Palestina kribbelen intussen al bijna 70 jaar aan hun oneindige verhaal van oog om oog. Zogenaamd “daadkrachtig” optreden impliceert vooral ondoordacht optreden. Het met drones opblazen van hele families van de ene partij baart exact dezelfde wraaklust als het neerhalen van de WTC-torens bij de andere.
Die speelplaatsmoraliteit leeft ook op het kleinere vlak. Er wordt niet verder gekeken dan de neus van het eigen gelijk (of de volgende verkiezingen). Principes worden belangrijker dan repercussies. De wet is de wet, en ze zal enkel strenger worden. Amerika swingt de pan uit op dat vlak. Zowat één procent van de bevolking zit in de gevangenis, vaak wegens onnozele (geweldloze) redenen. Alimentatie niet betaald, drugs gebruikt, … Die mensen worden niet opgesloten om de maatschappij veiliger te maken, maar omdat ze hun lesje moeten leren. Boontje en zijn loontje. Maar miljoenen boontjes geraken zo vooral dieper in de put. En loontje? De menselijke en budgettaire kost is torenhoog. Het systeem is efficiënt, noch effectief. Lucratief, dat wel. Effectief, neen.
Wie zijn gat brandt, moet op de blaren zitten. Je zou er ook zalf op kunnen smeren. Maar dat schijnt niet meer te passen in de logica vandaag. Het genoegen dat we halen uit die vergelding is haast ziekelijk. Die filosofie druppelt door op het grote en het kleine vlak. De war on drugs in Antwerpen, de jacht op sociale fraudeurs. Zaken met vooral veel profilering, maar bedroevend weinig return on investment. De plaat blijft hangen. De geschiedenis staat op repeat, terwijl de wereld hunkert naar shuffle.
Ooit zal IS worden “verslaan”, om de Hollywood terminologie te gebruiken. En tenzij er intussen iets fundamenteels veranderd is —de olie is eindelijk op, ik zeg maar wat— zal uit de as van IS, JS opstaan. En de splintergroepen KS en LS. (Die geloven niet in interpunctie in de Koran en noemen die van JS ketters.) Gelukkig is daar de kleinzoon van Jeb; George Z. Onze redder. Paardje rijdend op de knie van Barbara Bush.
En Clinton? Die haalt in 2016 net 49,1%. Close, but no cigar.