Alle nieuwsredacties bidden dat hij gaat vóór hun deadline. Het in memoriam ligt al maanden klaar en de witruimte is voorzien, maar de goede smaak vereist dat men wacht. Ik hoop stiekem dat hij het hen niet gunt. Mandela heeft al genoeg gedaan. Wat een held.
Robbeneiland. Ik ben er geweest. Het is een absurde plek waar mensen gerangschikt werden volgens tint, als waren ze een doos kleurpotloden. De donkerte van je huid (zwart, bruin, blank) bepaalde de dikte van je matras en of je schoenen kreeg of niet. Met blote handen en voeten wroette Nelson Mandela 18 jaar van de 27 die hij gevangen zit, in het stof van de kalksteengroeves op dat on-menselijke eiland.
Na decennia van isolatie, foltering, vernedering en dwangarbeid strompelt een bejaarde man naar buiten. En wat is zijn antwoord op het onnoemelijk onrecht dat hem is aangedaan? Peace en reconciliation: vrede en verzoening. “laat ons het verleden achter ons laten en samen kijken naar de toekomst.” Dat zijn fucking ballen. Met zo’n moreel gezag moet je geen Falkland-eilanden gaan veroveren om verkiezingen te winnen.
Helden worden gesmeed in het vuur van de onderdrukking. Volgende maand is het exact 50 jaar geleden dat de National Mall in Washington zwart zag van het volk en Martin Luther King de graafste speech ooit in de geschiedenis van de mensheid afstak. Free at last, thank God Almighty, I’m free at last! Een speech die zo universeel is, dat hij mij vandaag nog steeds tranen in de ogen blaast. Want hij gaat ook over mij; een blanke Europeaan van 34. “Free at last” gaat niet over de bevrijding van de zwarten uit de onderdrukking, maar over de bevrijding van het menselijk ras uit de wurggreep van de haat. Kings speech gaat over de vooruitgang van de mensheid. When all God’s children will be able to join hands together. Niet vechten maar verzoenen. Dat zijn fucking ballen.
Echte leiders polariseren niet, maar verenigen. Ze winnen noch verliezen, maar inspireren. Lead by example. Mandela, Ghandi, Martin Luther King. Ze staan in schril contrast met leiders als Thatcher of Bush, die alleen manu militari kunnen winnen als anderen verliezen. You’re either with us, or against us!
Het conflictmodel is een strijd zonder eindwinnaar. Het is Jan De Nul versus Rudy De Leeuw. Het recht van de sterkste. Alleen, wat wel eens gemakshalve vergeten wordt door reductionistische demagogen, Charles Darwin had het over de dierenwereld. Wat ons van de dieren scheidt; is de morele overwinning. Dàt is de enige overwinning die nooit meer kan afgenomen worden. Omdat er geen verliezers zijn. Geen vijandelijk leger. Geen verre Falklands die terug heroverd kunnen worden. Geen sociale verworvenheden die terug afgepakt kunnen worden. Geen revanche of ressentiment. De morele overwinning sluit een hoofdstuk af, en tilt de mensheid naar een volgend niveau.
De bejaarde man gaat heen. Maar zijn erfenis is springlevend en galmt vandaag over pleinen van Tahrir tot Taksim. You may say I’m a dreamer, but I’m not the only one.
Slaap zacht, Madiba.
Free at last.